Zou jij je minderjarige dochter verkopen om je gezin te onderhouden?

In 1958 wordt er in Malawi  een meisje geboren als jongste in een gezin van twaalf kinderen. Ondanks veel tegenstand zal zij opgroeien tot de beschermvrouwe van Malinese meisjes en er persoonlijk voor zorgen dat kindhuwelijken in Malawi worden ontbonden en verboden. Een hedendaagse held die die meeste van ons niet kennen.  Tot nu, ik stel je graag voor aan Theresa Kachindamoto.

Huwbare leeftijd vanaf 7 jaar

Mijn dochters spelen in de tuin. Ze zijn zes en acht jaar, knappe kinderen, netjes opgevoed. Als alleenstaande moeder moeten ze me af en toe helpen in het huishouden. Een keer stofzuigen, de vaatwasser uitruimen en hun eigen schone ondergoed opvouwen. Vanuit de deuropening sta ik naar ze te kijken en ik besef dat ik de oudste al zou kunnen verkopen tegen een riante bruidsschat. Daarmee zou mijn inkomen een boost krijgen en heb ik een mond minder te voeden. Het zou wel verstandig zijn om haar eerst seksueel te laten inwijden door een oudere man. Zodat haar toekomstige man een gewillige bruid vindt, die klaar is om seks met hem te hebben en hem kinderen te schenken. Dat zou haar prijs flink opdrijven. 

Vanuit Nederlands perspectief een idioot idee. Ik zou verkettert worden als ik mijn lieve dochter herhaaldelijk zou laten verkrachten om haar daarna te verkopen aan een oudere man om er zelf financieel beter van te worden. Ik word misselijk als ik er alleen maar aan denk terwijl ik dit schrijf.  In Malawi is dit echter een keuze die veel moeders wel moeten maken en die maatschappelijk geaccepteerd is. 

De Republiek Malawi is een van de armste landen ter wereld. Het ligt in zuidoost Afrika en wordt bevolkt door ruim negentien miljoen mensen. De economie van het land is traditioneel gericht op het verbouwen van thee en tabak op plantages. Er is een gebrek aan delfstoffen en het land heeft geen haven. Tel daarbij op dat het opleidingsniveau van de bevolking laag is en dat bijna twaalf procent van de bevolking besmet is met het hiv-virus of aids. Dit zorgt ervoor dat zeventig procent van de ziekenhuisbedden gevuld zijn met aidspatiënten en dat een grote groep mensen in de economische productieve middenklasse is weggevaagd. Verder is het risico op hepatitis A, buiktyfus, malaria, pest en tal van andere besmettelijke ziekten erg hoog. De kindersterfte is enorm en de levensverwachting gemiddeld vijftig jaar en drie maanden.
Ruim vijfenzestig procent van de bevolking leeft onder de armoedegrens. Dit alles schept een ideaal klimaat voor kindhuwelijken en seksueel geweld. 

Met een huis-aan-huiscampagne probeerde zij, ouders ervan te overtuigen dat een opgeleid meisje in de toekomst veel waardevoller zou zijn voor haar familie dan als ze haar nu goedkoop verkochten. In Nederland kunnen we het ons haast niet voorstellen om onze kinderen te verkopen of uit te huwelijken voor een bruidsschat. Maar in veel landen in de wereld is dit nog aan de orde van de dag. Ouders hopen – vaak tegen beter weten in – dat hun dochter een betere toekomst krijgt en daarnaast hebben ze het geld hard nodig om in leven te blijven. 

In Malawi waren het dan ook vooral arme mensen en mensen die een bruidsschat hadden betaald die Theresa veel weerstand boden of haar zelfs met de dood bedreigde. Maar Theresa had een missie en zette dapper voort. Ze verschoof haar focus van de bevolking naar andere opperhoofden. Ze nodigden hen uit in haar dorp en haalde ze met eten en goede gesprekken over om kindhuwelijken af te schaffen én bestaande huwelijken te ontbinden. 

In 2017 wordt er in Malawi een wet aangenomen die trouwen onder de achttien jaar verbied. In 2019 was het gelukt om meer dan vijfendertighonderd huwelijken te ontbinden. Dit leverde haar internationale herkenning op. In 2022 is zij genomineerd voor de vrijheidsprijs. Met name omdat zij een felle strijd levert tegen “hyena’s”. Dit zijn mannen die jonge meisjes seksueel breken om ze klaar te stomen voor het huwelijk. En haar focus op scholing om kindhuwelijken uit te bannen. Een prachtig resultaat voor één enkel vrouwelijk Afrikaans opperhoofd. Toch blijft de dagelijkse realiteit dat bijna de helft van de meisjes nog steeds onder haar achttiende verjaardag trouwt. Dat is mogelijk omdat de grondwet en het gewoonterecht van de traditionele autoriteiten kindhuwelijken nog steeds goedkeuren als ouders daarmee instemmen. 

Deze meisjes vallen dan niet alleen seksueel ten prooi aan een oudere man, maar hebben ook een hoge kans op overlijden bij de bevalling van hun kinderen. 

Ik vind het waanzinnig dat we in een wereld leven waarin dit nog steeds mogelijk is. Nederlandse meisjes zijn relatief veilig tegen seksueel geweld en hebben allemaal de plicht om onderwijs te volgen. Zij kunnen hun achtste verjaardag vieren met vriendinnetjes en genieten van kinderspel. Zij kunnen een kinderverliefdheid krijgen op een jongetje uit de klas en zien oudere mannen niet als potentiële huwelijkspartners. Zij worden ’s avonds liefdevol ingestopt met een teddybeer en hun kinderlijfjes blijven intact. 

Ik ben zo ontzettend dankbaar dat mijn wieg in Nederland stond en die van mijn dochters ook. Ik kan me niet voorstellen hoe moeders in Malawi zich voelen als ze hun dochters meegeven aan mannen om te overleven. En ik vind dat we vrouwen als Theresa Kachindamoto een heel groot platform en middelen moeten geven om te helpen bij haar missie. Ieder meisje verdient een kindertijd, scholing en seks met iemand waar ze van houdt, wanneer ze er klaar voor is. Wij als westerse maatschappij mogen onze ogen niet sluiten voor kindhuwelijken én de reden dat deze bestaan in de wereld. Denk eens aan Theresa Kachindamoto de volgende keer dat je een vakantie boekt. Toerisme is een goede manier om het bruto nationale product van Malawi op te schroeven. Of vertel je dochter over de meisjes in Malawi als ze weer eens zeurt over huiswerk. Leg je zoon uit dat respect voor vrouwen veel verder gaat dan stoppen als ze ‘nee’ zegt. Help Theresa Kachindamoto en andere strijders voor gelijke rechten om de wereld beter te maken. Iedereen kan het verschil maken, ook jij!

Benieuwd naar meer verhalen over rebelse vrouwen? Op deze pagina verschijnt regelmatig een nieuwe vrouw die aandacht verdient.